आज कम्युनिष्ट पार्टीहरूमा चुनावको बारेमा धेरै बहसहरु छन । चुनाव भनेको के हो, मोर्चा हो कि रणनीति वा कार्यनीति हो भन्ने कुरामा बहस छैन । तर चुनावको बारेमा कम्युनिष्ट भित्र विभाजनहरू देखिन्छन् । कसैले भन्छन् यो चुनाव पूँजीवाद हो, कसैले भन्छन् समाजवाद हो, कसैले भन्छन् चुनाव नै सबैथोक हो । कसैले भन्छन् यो चुनाव एउटा […]

नेपालको राजनीतिक इतिहास हेर्दा समाज रुपान्तरणका सबै महत्वपूर्ण अध्यायहरूमा कम्युनिष्ट आन्दोलनको निर्णायक भूमिका रहेको देखिन्छ । जनयुद्ध, जनआन्दोलन, वर्ग वर्गीय संघर्ष, प्रतिरोध, किसान श्रमिकको हकहितलगायतका संघर्षले नेपाललाई आजको रुप ल्याउन महत्वपूर्ण योगदान दिएका छन् । तर समसामयिक परिस्थितिमा एउटा ठूलो बहस उठेको छ कम्युनिष्टहरूले चुनावमा जानु भनेको संसदवादी हुनु हो कि क्रान्तिकारी मार्गकै एउटा अङ्ग […]

नेपाल मामिलामा  चीन, भारत र अमेरिकाकाबीचमा खिचातानी भइरहेकै बेला गतसाता बिहीबार रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन दुई दिने भारत भ्रमणमा शिलशिलामा नयाँदिल्ली आइपुग्नु भएको थियो । त्यसैगरी गत शुक्रबार दुइदेशका नेताहरुका बीचमा एकल र सामुहिक वार्ता भएको थियो । जसप्रति विभिन्न क्षेत्रले विभिन्न कोणबाट हेरेको देखिएको छ । पहिलो, रुस र भारत आफैबीचमा गहिरो र अशल […]

जेन–जी विद्रोहपछि नेपालको राजनीति संवेदनशील मोडतिर उभिएको छभने यो विद्रोहले नेपालको राजनीतिक बहसलाई नयाँ केन्द्रमा पु¥याएको छ । रोजगारी नहुँदा विदेशिनु पर्ने बाध्यता, शिक्षा र स्वास्थ्य को अवसरमा असमानता, पुराना पार्टीहरूको गुटबन्दी, तथा भ्रष्टाचारले भरिएको राजनीतिप्रति युवाहरूमा विकसित आक्रोश सडकमा झल्कन थाल्यो र त्यो विद्रोहले पुराना पार्टी र पार्टीका पुराना नेताहरुलाई राजनीतिबाट बहिस्कार ग¥यो । […]

नेपालमा राजनीतिक संकट झन गहिरिएर गएको देखिएको छ । विभिन्न पक्षहरु संकटको समाधानतिरभन्दा यसलाई थप चर्काउने तिरै लागेका देखिन्छन् । केहीले आगामी फागुन २१ गते हुने भनिएको निर्वाचन, केहीले संसदको पुनस्र्थापना र केहीले देशमा आमूल राजनीतिक परिवर्तनमा जोड दिएको देखिएको छ । तर नेपालमा राष्ट्रिय एकता र सहमतीय राजनीतिक वातावरण बन्न नसकेका कारण उपरोक्त तीनवटै […]

नेपालको क्रान्तिकारी यात्रा कुनै एक व्यक्ति, कुनै एक अभियान वा कुनै एक क्षणको जगमा उभिएको थिएन । माओवादी नामसँगै जनयुद्धको रगत, हजारौँ योद्धाको शहादत, अनगिन्ती परिवारको बलिदान र जनताको गहिरो आशा मिसिएको थियो । तर आज त्यही नामबाटै तर्सने, त्यही इतिहासलाई आफ्नै महत्वाकाङ्क्क्षाका लागि च्यात्न खोज्ने, जनयुद्धको रक्त पसिनालाई निजी व्यापारझैँ चलाउने पात्र नै प्रचण्ड […]

नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनको इतिहास निकै लामो उतार–चढावपूर्ण र विभाजन–एकताको चक्रले भरिएको छ । यस लेखमा यसको संक्षिप्त तर विस्तृत ऐतिहासिक विवेचना प्रस्तुत गर्ने कोसिस गरिएको छ । नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलन पाँच दशकभन्दा बढीको इतिहासमा बारम्बार एकता र विभाजनमा दोहोरिने विशेषताले चिनिन्छ । यो चक्र किन उदाउँदै गइरहेको छ भन्ने बुझ्न केही प्रमुख कारणहरू हेर्नुपर्दछ । […]

नेपालमा राजनीतिक अन्योल अनिश्चितता दिन प्रतिदिन बढेर गएको छ । खासगरी गत भदौ २३ र २४ गतेको विध्वंशले राष्ट्रको सम्पति आगामी ५० वर्षमा पनि पूर्ति नहुनेगरी क्षति गरेको छ भने देशको राष्ट्रिय राजनीति, पार्टी राजनीति र सत्ता राजनीतिलाई समेत नकारात्मक ढंगले क्षतबिक्षत बनाउने काम गरेको छ । कतिपयले अझै पनि लोलोपोतो गरेपनि जेन–जी आन्दोलन नेपालका […]

माओवाद सम्बद्ध र माओवाद इतर दश राजनैतिक दलहरुको बैठक बालुवाटारमा बसेको छ । प्रश्न छ के माओवादीहरु सबै एक ठाउँमा होलान् ? डा. बाबुराम भट्टराईको भनाई अनुसार सबै पार्टीहरु तत्काल एक जुट हुन नसकेमा मोर्चाबन्दी गर्ने वा सहकार्य गर्ने भनाइ हुँदै आएको छ । अहिले नेकपा माआवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड विरुद्ध खुल्ला मंचको […]

नेपालको राष्ट्रिय राजनीतिका साथै सत्ता राजनीतिमासमेत अनौठा परिदृश्यहरु देखिएका छन् । जसकाबारेमा बिभिन्न कोणबाट छलफल हुनु जरुरी भएको छ । कुनैपनि देशमा राष्ट्र प्रमुखलाई संविधानको संरक्षक मान्ने गरिन्छ । तर नेपालमा राष्ट्र प्रमुख राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलबाट जानजान संसदको बर्षे अधिवेशन जारी रहेकै अवस्थामा त्यस बाहिरबाट निर्णयगर्ने काम भयो । उहाँले गत भदौ २३ र २४ […]